به گزارش تحریریه، کشاورزی یکی از بخش های به شدت مغفول در اقتصاد ایران محسوب می شود. عدم توجه به بخش کشاورزی را می توان در نحوه تخصیص یارانه به این بخش مهم اقتصادی که متضمن امنیت غذایی کشور است، مشاهده نمود. میزان اندک تخصیص یارانه به بخش کشاورزی در کشور در حالی است که اکثر کشورهای پیشرفته دنیا فارغ از موضوعاتی مثل بحران آب، حمایت مالی فراوانی از بخش کشاورزی و کشاورزان داشته اند.

یارانه کشاورزی در آمریکا

طبق گزارش ها، دولت آمریکا سالانه 38 میلیارد دلار برای گوشت و لبنیات یارانه در اختیار مزارع کشاورزی و بخش‌های مرتبط قرار می‌دهد. همچنین در آمریکا به ازای هر 50 کیلوگرم برنج 6.5 دلار یارانه پرداخت می‌شود. طبق گزارش سازمان تحقیقاتی گروه کاری محیط زیست (EWG) آمریکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده پنبه جهان، بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۲  مبلغ ۳۲.۹ میلیارد دلار یارانه به تولیدکنندگان پنبه این کشور جهت افزایش تولید پرداخت کرده است.

به گفته مدیر بخش تحقیقات آکسفام آمریکا (Gawain Kripke) وقتی کشاورزان آمریکایی یارانه دریافت می کنند پنبه بیشتری تولید می کنند در نتیجه به طریقی قیمت جهانی آن را کاهش داده و به کشاورزان در کشورهای درحال توسعه خسارت وارد می کنند که این مسئله باعث ایجاد رقابت ناعادلانه جهانی می شود.

حمایت های بی دریغ و فراوان آمریکا از بخش کشاورزی، باعث شده است که ایالت متحده آمریکا به یکی از بزرگترین تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان تبدیل شود. این کشور سالانه بیش از 140 میلیارد دلار محصولات کشاورزی به سایر کشورهای صادر می کند و این قدرت اقتصادی باعث شده است  از غذا و محصولات کشاورزی به عنوان یک سلاح علیه دیگر کشورها در هنگام صادرات استفاده کند.

یارانه کشاورزی در اتحادیه اروپا

در اتحادیه اروپا در سال 2010 بیش از 172 میلیارد دلار یارانه به بخش کشاورزی پرداخت شده است. در اتحادیه اروپا استانداردهای سنگینی درباره کیفیت مواد غذایی وجود دارد که در دنیا سختگیرانه‌ترین می‌باشد. همچنین در اتحادیه اروپا برای سایر محصولات کشاورزی خود (غیر از پنبه) سالانه حدود ۹۷ میلیارد دلار یارانه پرداخت می کند. آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نشان می دهد که اعضای این سازمان در سال ۲۰۱۳ مجموعا ۲۵۸ میلیارد دلار یارانه کشاورزی پرداخت کرده اند.

در سطح اتحادیه اروپا، بودجه کشاورزی به سه قسمت تقسیم شده است؛ کمک مستقیم به کشاورزان که به طور متوسط حدود 70 درصد از بودجه، توسعه روستایی 20 درصد و 10 درصد یارانه صادرات به کشورهای صادر کننده را تشکیل می دهد. در اتحادیه اروپا یارانه های کشاورزی 60 درصد کل یارانه ها را در سال های اخیر به خود اختصاص داده است.

یارانه کشاورزی در ایران

 متأسفانه این حمایت ها از بخش کشاورزی در ایران انجام نمی شود و طبق آمار سالانه حدود 14 میلیارد دلار صرف واردات محصولات کشاورزی می شود که در ده سال اخیر بیش از 100 میلیارد دلار به کشاورزان خارجی یارانه داده شده است و این در صورتی که در بهترین وضعیت، مقدار حمایت از کشاورزان داخلی و اعطای یارانه به آنان با احتساب دلار 20 هزار تومانی کمتر از یک میلیارد دلار در یک سال بوده است.

لازم به ذکر است بنابر تحقیقی که در دانشگاه تهران در سال 1384 انجام شده است، در ایالات متحده آمریکا 50 درصد قیمت تمام شده محصول به بخش کشاورزی یارانه پرداخت می‌شود، درحالی که این رقم در ایران تنها 0.5 درصد است و در سال های اخیر به اذعان مسئولان جهاد کشاورزی به چیزی در حدود 10 درصد رسیده است.

عدم حمایت کافی از بخش کشاورزی در ایران در حالی است که این بخش با دارا بودن بیش از 4 میلیون بهره بردار، در سال های اخیر دارای سهم 8 درصدی از تولید ناخالص داخلی (حدود 40 میلیارد دلار) بوده است. البته میزان سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی در سال 1383 بیش از 13 درصد بوده ولی این میزان در سال 1397 به 10 درصد و در سال های اخیر به 8 درصد رسیده است.

پایان/